Over wordfeud, pijn, lijden, liefde en geluk.

Het is zomaar op een avond dat ik samen met een Wordfeud maatje  al chattend wat mijmerde over het mooie van een gelegd woord: verzoening. 
Al ras volgden  onschuld, onbevangenheid, teloorgang, vergeving, mededogen, ‘En onbaatzuchtig, wat vind je daar van, ook zo’n prachtig woord, devotie en deemoedigheid, toegenegen, en toegewijd……. ‘

We waren duidelijk gelijkgestemd en een beetje beduusd ervan, ontroerd ook wel een beetje. Het was eigenlijk een heel intieme ontmoeting, zo helemaal onverwachts. En dat terwijl we elkaar niet persoonlijk kenden.

Zo  kan dat dus gaan, dat woorden  je rechtstreeks kunnen voeren naar de zachte plekken van je hart, naar iets in jou dat basaal goed is. En lief. En teder. Een goedheid  die je niet kunt scharen onder jouw verdienste, maar die simpelweg Gegeven is als je geboorterecht. En die voelbaar kan worden door woorden  ja, maar ook door muziek,  door het zien van schoonheid in de natuur of in kunst.  Maar ook door goed om te gaan met lijden en pijn.

Kees Klomp deed deze week een mij zeer inspirerende oproep via Twitter: #durf te lijden.  Hij pleit voor een open communicatie over verborgen lijden. Ik vind dat mooi.

Ik zou eraan toe willen voegen: durf pijn te hebben en durf je pijn te delen. Ik denk dat ook Kees dat bedoelt.

Lijden ontstaat als pijn geen plek kan of mag hebben.  Pijn en eraan  lijden vormt in mijn eigen leven een rode draad. Fysieke pijn en ook zielepijn.  Ik heb ze leren kennen als een van de poorten naar liefde. Dat is niet zonder kleerscheuren gegaan. Er zijn vele valkuilen te ontdekken op de weg van wijs zijn met pijn.

Pijn roept de diepmenselijke behoefte op aan getroost worden en aan willen troosten. Kinderen uiten meestal nog direct hun pijn ,niet de pijn over hun pijn. Troosten gaat dan spontaan, dat doe je vanzelf.

Als volwassene hebben we het om allerlei redenen  afgeleerd om op ons gemak te zijn met pijn. We willen er vanaf omdat we het als bedreigend zien voor geluk. Zo  creëren we ons ongeluk! We gaan lijden aan de pijn.  En als we er al over communiceren, zit daar vaak de vraag in verpakt; ‘help me  er vanaf’. Die behoefte in zijn kinderlijke vorm geuit, wordt gemakkelijk  als claimend ervaren en roept pijnlijk genoeg eerder irritatie dan mededogen op. En het is  bijna niet te doen, niet af en toe in die valkuil te stappen. Ik heb er zelf jaren mee geworsteld. Want ga maar na; als pijn die hele goed verborgen laag van verlangen in jou wakker maakt, naar iemand die lief voor je is, je troost, omarmt, begrijpt en je pijnen heelt, wat  moet je daar dan mee en wat moet de ander daar dan mee? Wat zou het mooi zijn als we gewoon konden zeggen:’ wil je me helpen mijn pijn te beamen, me er mee te verzoenen? ‘

Verzoenen…….. Zouden we daarom kinderen zo graag een kusje op de pijn geven? Is verzoenen niet gewoon  beamen, Amen zeggen; zo Zij het en zo mag het zijn……..

Tijdens een van mijn opleidingen,een aantal jaren terug  was mijn fysieke pijn een kwestie die op dat moment aandacht vroeg. De trainer nodigde me uit om een half uur lang alleen maar te vertellen, hoe erg het eigenlijk is, de kwaal te hebben die ik heb. Ze nodigde me uit om te klagen, écht te klagen.  Klagen en tegelijk de pijn helemaal zelf  te dragen. En het was fantastisch om te doen. Te stamelen; ‘ ja, het is erg om bijna altijd pijn te hebben, om zo vaak moe te zijn, met zoveel dingen niet echt mee te kunnen doen, om niet begrepen te worden….’ Hoe langer ik klaagde, hoe dieper  ik  kon inzinken naar de pijn zelf, in plaats van te blijven haken bij de klacht over(of eigenlijk tegen) de pijn. Die pijn werd zachter en veranderde naar een soort van liefheid. Zelfmedelijden loste op in belangeloosheid. Mijn woorden werden spaarzamer en de stiltes vulden zich met een ontroering en tederheid, die zich uitstrekte ver buiten mijn persoonlijke lijden.  

En ik zag dat er zoveel pijn en lijden is. Ik zag hoe pijn een  onvervreemdbaar deel is van het leven is. Heel gewoon, niet speciaal, niet beter ook dan welk ander aspect van het leven. Maar wel inherent aan mens zijn, een levend en voelend wezen zijn met een basaal  goed hart. En alweer geen verdienste maar Gegeven.

Verzoenen, het was een van die mooie woorden die tijdens dat wordfeudspelletje passeerde.  En wat mij betreft de sleutel naar het geluk via de weg van het lijden,van pijn.

Ik herinner me nog als de dag van gisteren Jacobine Geel bij Pauw en Witteman op de avond van die vreselijke Koninginnendag in Apeldoorn. Zij had de moed om in al die verwarring, commotie, verontwaardiging en rauwe pijn  Rilke te citeren met zijn  woorden :

‘ en toch, in al dat vallen is er Een die dat alles oneindig teder in zijn handen houdt. ‘

Die oneindige tederheid, ik wens dat mijzelf en iedereen die dit leest, toe. Ik wens je toe dat je echt voluit pijn durft te hebben als dat aan de orde is.  En dat je de zoete vreugde kunt proeven van de liefde, die verborgen ligt in alle pijn, als je tot de kern ervan durft door te dringen.

 Afbeelding : 'buigen zonder te breken'  Anne-Riet de Boer